Geen grenzen = geen identiteit

Een tijdje terug trof ik een oud-collega en sprak met haar over grenzen, persoonlijke grenzen. Op een gegeven moment zei ze: “als je geen grenzen stelt, heb je geen identiteit”. Het leverde een mooi gesprek op en zette me aan het denken over mijn eigen grenzen versus identiteit en die van anderen.
Hoe vaak stellen we géén grenzen of gaan we er overheen?

Zeg eens eerlijk:

• weet jij wat je grenzen zijn?
• herken je je grenzen?
• ben jij duidelijk naar de omgeving over jouw grenzen en bescherm je jouw grenzen?
• gaat er wel eens iemand over jouw grenzen (inclusief jijzelf)?

Nina Brown heeft persoonlijke grenzen als volgt ingedeeld:

1. Zachte grenzen: Mensen met zachte grenzen zijn gemakkelijk te manipuleren. Mensen met zachte persoonlijke grenzen praten gedrag van anderen vaak goed, zelfs als het hen schaadt. Als je zwakke grenzen hebt lopen mensen gemakkelijk over je heen.
2. Sponzige grenzen: Mensen met sponzige grenzen hebben een combinatie van rigide en zachte grenzen. Ze zijn onzeker over hun grenzen.
3. Rigide grenzen: Mensen met rigide grenzen zijn emotioneel en fysiek moeilijk toegankelijk. Vaak gaat het om mensen die mishandeld zijn.
4. Flexibele grenzen: Dit is ideaal. Mensen met flexibele grenzen bepalen wat ze binnenlaten en wat niet. Ze zijn niet gevoelig voor manipulatie of emotionele chantage.

Gezonde relaties, op het werk of persoonlijk, zijn gebaseerd op flexibele grenzen. Ongezonde relaties zijn gebaseerd op angst, weerstand en niet begrenzen.

Sara is een opgewekte vrouw van eind veertig en directeur van een handelsbedrijf met 12 man personeel. Het bedrijf heeft ze zelf opgebouwd en ze is er hartstikke trots op. De mensen zijn door haar zelf aangenomen en ze kent van allemaal hun partners en kinderen. Ze hebben net als zijzelf hart voor de zaak en werken hard. Er wordt veel gelachen en ze doen regelmatig leuke dingen met elkaar. Voor Sara is iedereen gelijk en dat draagt ze elke dag uit.

De laatste tijd had ze veel last van hoofdpijn en sliep daardoor slecht. Het was erg druk geweest en dan had ze altijd meer last van stress. Ze had net de fysiotherapeut bezocht, omdat ze veel last van haar schouder had.
Op het bedrijf liep het ook allemaal niet helemaal vanzelf. Haar bedrijfsleider had te kennen gegeven een andere baan te hebben en dat had ze niet zien aankomen. Ze had hem laten studeren en persoonlijk begeleid in zijn ontwikkeling tot bedrijfsleider. Zijn vrouw had ze geholpen met een baan en haar dochter paste op zijn kinderen. Het voelde voor haar alsof hij haar in de steek liet.

Ze voelde zich echt niet lekker en had een paar dagen vrij genomen. Bleek en vermoeid zat ze tegenover me. Ze vertelde haar verhaal en vroeg zich hardop af: ‘waar heb ik niet opgelet?’

Sara ontdekte dat ze nooit ‘nee’ zei als iemand haar iets vroeg en dat ze het een compliment vond als haar mensen zeiden dat ze geen echte ‘baas’ was. Ze hield niet van de baas spelen en deed het liefst alles samen. Dat betekende ook wel eens dat ze haar mond hield als iemand iets had gedaan of gezegd wat ze niet wilde, want die ander bedoelde het tenslotte goed. Sara vond het moeilijk om haar grenzen te stellen en nog meer om ze te bewaken.

We weten allemaal dat grenzen belangrijk zijn. Als je geen schutting in de tuin zet, dan heeft niemand een idee waar jouw tuin begint en kan iedereen zo je tuin inlopen en soms zelfs in je huis. Als je voor jezelf geen grenzen stelt, geldt hetzelfde. Je bent daarmee niet duidelijk voor een ander en die zal, vaak ongewild, jouw grens overgaan. Grenzen stellen brengt duidelijkheid, rust, overzicht, persoonlijke groei en zelfvertrouwen.
Dat klinkt heerlijk. En dat is het ook!

Maar hoe doe je dat: grenzen stellen? Een paar tips:

• Haal in gedachten een moment dat je duidelijk voelde dat je een grens liet overschrijden en bedenk wat je een volgende keer anders kunt doen;
• Onthou: kleine stapjes zijn belangrijk. Elke verandering heeft tijd nodig om een echte verandering te worden;
• Ontdek wat voor jou belangrijk is in je leven, in je werk, in contacten;
• Als jij weet wie je wilt zijn, dan ben je daarmee een voorbeeld voor anderen. Jouw grenzen geven duidelijkheid, voor jezelf en voor je omgeving;
• Durf te staan voor wat jij belangrijk vindt. Omdat je het waard bent. Omdat jij uniek bent.