Burnout: hoe voorkom je het

We kennen allemaal wel iemand die een burnout heeft gehad. Zeg eens eerlijk: wat vind jij daarvan?

Vroeger vond ik mensen die een burnout kregen altijd een beetje zwak. ‘Tandje erbij’ was mijn motto. Moe? Een avondje vroeg naar bed doet wonderen. Want zeg nou zelf, het is toch raar dat je lichaam ineens niets meer zou kunnen of dat je nergens energie meer voor hebt?

Dat is een West-Friese uitspraak en betekent zoveel als dat moe zijn voor luie mensen is.

Als we al niet zo over een ander denken, dan denken we dat wel vaak van onszelf. Dat tandje erbij heb ik heel lang volgehouden. Totdat er geen tandjes meer waren…..
Ineens zat ik op die plek waar mensen zouden zitten die ik een beetje zwak vond. Natuurlijk vond ik dat zwak van mezelf en het duurde wel een tijdje voordat ik me erbij neer kon leggen dat mijn lijf ècht niet meer wilde en dat ik nergens energie meer voor had. Hoe had ik het in vredesnaam zover kunnen laten komen?

Bas een leuke man van midden veertig. Hij is vlot in de omgang en altijd goed gehumeurd. Hij heeft geen 9 tot 5 mentaliteit en werkt veel en graag. Hij houdt niet van gezeur en is vandaag al bezig met de opdrachten van morgen. Hij heeft zichzelf ten doel gesteld elke deadline te halen en dat lukt hem ook. Hij ziet wat anderen nodig hebben en zorgt ervoor dat alles goed loopt. Hij vindt het niet nodig om tijd voor zichzelf vrij te maken, want hij geniet het meest van al die mensen die blij zijn met zijn werk.

Zelf vindt hij het heel normaal allemaal en zijn collega’s en vrienden doen graag een beroep op hem. Het werk komt af en hij is altijd opgewekt. Iedereen kan bij hem terecht en nooit is iets hem teveel.

Als we elkaar spreken, gaat het altijd goed. Hij is net een dagje thuis geweest, want hij voelde zich erg verkouden. Dat kwam waarschijnlijk omdat hij al een tijdje slecht sliep. Hij was net verhuisd en de verhuizing was hem niet in de koude kleren gaan zitten. Logisch dat hij moe is. Hij kon zich ook niet zo goed concentreren de laatste tijd. Misschien had hij wel een bril nodig. We waren tenslotte niet de jongsten meer. Het feestje bij onze vrienden had hij afgezegd. Dat ging nu even niet.

Hoe lang ging het al zo? 1 Jaar? 2 Jaar? Ik weet niet hoe lang de aanloop is geweest, maar achteraf gezien zijn het allemaal signalen geweest die Bas wilden waarschuwen dat hij niet goed genoeg voor zichzelf zorgde, voor het opraken van zijn energie.

Bas vond net als ik, dat er altijd nog wel een tandje bij kon en heeft niet geluisterd naar al die signalen. Hij zit nu thuis met een burnout. De tandjes zijn op.

Het verhaal van Bas is mijn verhaal en van vele anderen. Allemaal hardwerkende ambitieuze mensen die dachten dat het niet nodig was om stil te staan en zich af te vragen hoe het met henzelf ging. Sterke mensen geven nooit op en houden vol. Niemand wil zwak gevonden worden en een carrière op het spel zetten.

Beantwoord voor jezelf eens de volgende vragen:

• Sta je uitgerust op elke morgen?
• Sta je met plezier op?
• Voel je wel eens dat je over je eigen grens gaat?
• Voel je wel eens dat iemand anders over je grens gaat?
• Vind je het zwak van jezelf om toe te geven dat je moe bent?
• Durf je nee te zeggen?

De antwoorden geven je een beeld van hoe het met je gaat. Als je durft te kijken naar dat beeld en wilt luisteren naar de signalen van je lichaam, heb je alle middelen in handen om een burnout te voorkomen. Ik gun het je dat je lekker in je vel zit en weet wat goed voor je is.

Als je daarover twijfelt, zoek dan naar manieren om dingen anders te doen.

Leer in te zien dat:

• het gezond is om grenzen te stellen;
• het van intelligentie getuigd als je tijd vrijmaakt voor jezelf en voor ontspanning;
• het sterk is om toe te geven dat je niet zo lekker gaat en daar iets aan wilt doen;
• je anderen een heel groot plezier doet door goed voor jezelf te zorgen (al was het alleen maar omdat je humeur er zoveel beter van wordt);
• je veel gemotiveerder bent als je weet waar je grenzen liggen;
• ‘nee’ zeggen tegen een ander beter is dan ‘nee’ zeggen tegen jezelf.

De eerste stap naar het voorkomen van een burnout is iets anders doen dan dat je deed.